PMRDA ‘नोकरशाही’ थांबवा! MSDA चा सवाल: खासगी डेव्हलपरला RERA, मग PMRDA ला का नाही? रखडलेले प्लॉट तातडीने शेतकऱ्यांच्या ताब्यात द्या!
15/11/2025शेतकऱ्यांसाठी तुकडेबंदीत सूट द्या; बायोमेट्रिक हजेरी सुरू करा!
15/11/2025PMRDA चा रखडलेला DP: ८०% शेतकऱ्यांवर अन्याय आणि MSDA चे 'पार्ट डीपी' उपाय
- PMRDA ची स्थापना: पुणे महानगर प्रदेश विकास प्राधिकरण (PMRDA) ची स्थापना २०१५ साली झाली.
- समाविष्ट गावे: PMRDA मध्ये सुमारे ८०० गावे समाविष्ट आहेत.
- दहा वर्षांचा विलंब: स्थापना झाल्यापासून गेली दहा वर्षे झाली तरी या ८०० गावांसाठीचा डेव्हलपमेंट प्लॅन (DP) अद्याप फायनल झालेला नाही.
- हरकतींचे कारण: PMRDA प्रशासनाकडून या विलंबाचे कारण हरकती (Objections) आणि न्यायप्रविष्ट (Subjudice) प्रकरणे सांगितले जाते.
- हरकत घेणारे गट: MSDA च्या माहितीनुसार, गावातील केवळ २०% लोकांनीच DP वर हरकती नोंदवलेल्या आहेत.
- हरकतीचे स्वरूप: या हरकतींचे स्वरूप वैयक्तिक नफा-नुकसानीशी संबंधित आहे; कोणतेही मोठे सामाजिक कारण नाही.
- मोबदल्याची मागणी: हरकती घेण्यामागचे एकमेव कारण म्हणजे मिळणारा मोबदला जास्त हवा आहे.
- अन्याय: या केवळ २०% लोकांच्या स्वार्थासाठी इतर ८०% शेतकरी DP फायनल न झाल्यामुळे मोबदल्यापासून वंचित आहेत.

१. पार्ट डीपी (Partial DP) मंजूर करणे
- उपाय: ज्या ८०% लोकांच्या जागांवर कोणतीही हरकत नाही, त्यांचा पार्ट डीपी (Partial DP) त्वरित फायनल करावा.
- परिणाम: यामुळे रखडलेली विकासकामे वेगाने मार्गी लागतील आणि आर्थिक अडचणीतील शेतकऱ्यांना दिलासा मिळेल. PMRDA ची विकास कामे मार्गी लावण्याची क्षमता वाढेल.
२.जलद मोजणी आणि प्रमाणपत्र (Certificate)
- मागणी: जमिनीची मोजणी प्रक्रिया त्वरित पूर्ण करावी.
- वेळेची मर्यादा: मोजणी झाल्यापासून ४८ तासांत लोकांना मोजणीचे सर्टिफिकेट (प्रमाणपत्र) उपलब्ध करून द्यावे
३. आरक्षण बदलासाठी गायरान (Pasture) जमिनीचा वापर
- समस्या: जर एखाद्या शेतकऱ्याची केवळ दोन एकर जागा शिल्लक असेल आणि त्यावर DP मध्ये आरक्षण (Reservation) पडल्यास, त्या कुटुंबाची आर्थिक बाजू कोलमडते.
- उपाय: अशा परिस्थितीत PMRDA ने आरक्षित जागेपासून ५०० मीटर अंतरावर असलेल्या मोकळ्या गायरान जमिनी (जी शासनाचीच असते) ताब्यात घेऊन आरक्षण तिथे स्थलांतरित करावे.
४. तालुका स्तरावर PMRDA कार्यालये
- सध्याची अडचण: पाच गुंठ्याच्या प्लॉट सँक्शनसाठीही शेतकऱ्यांना पुणे किंवा पिंपरी चिंचवड येथील PMRDA कार्यालयात खेटे मारावे लागतात, जे आर्थिकदृष्ट्या परवडणारे नाही.
- मागणी: PMRDA ची कार्यालये प्रत्येक तालुका स्तरावर उपलब्ध करून द्यावीत.
MSDA चा संकल्प: MSDA चा विश्वास आहे की, कष्ट घेऊन प्रशासकीय पारदर्शकतेसाठी एकत्रित प्रयत्न केल्यास, या जुलमी प्रशासनाला आपले म्हणणे ऐकायला भाग पाडले जाऊ शकते.

20% स्वार्थासाठी 80% शेतकरी भरडले! PMRDA डीपी रखडल्याने होणाऱ्या अन्यायावर MSDA चा 'पार्ट डीपी' उपाय
पार्ट डीपी मंजूर करण्याबाबत
विचारवंत म्हणतात शासन ही एक अशी संस्था आहे जी तुम्हाला हवे ते सगळे काही देऊ शकते किंवा तुमच्यापासून तुमचे सर्वस्व हिरावून घेऊ शकते1. आजवरचा इतिहास पाहता शासन जितके प्रबळ होईल तितके मानवी स्वातंत्र्य संकुचित होत जाते2. शासन हे कामगार, शेतकरी आणि सर्व श्रमिकांच्या विरोधात सातत्याने काम करत असते3. उदाहरण पाहायचे झाल्यास PMRDA चा कारभार पहावा.
PMRDA आणि रखडलेले DP फायनलायझेशन
PMRDA (पुणे महानगर प्रदेश विकास प्राधिकरण) वरील मुख्य आक्षेप हा आहे की 5, $2015$ साली स्थापना झाल्यापासून PMRDA मध्ये समाविष्ट झालेल्या $800$ गावांसाठीचे डेव्हलपमेंट प्लान (DP) गेले दहा वर्षे झाले फायनल होत नाहीयेत.
-
हरकतीमुळे विलंब: विचारणा केल्यास समजते की कोणीतरी काहीतरी हरकत घेतली आहे, ज्यामुळे प्रकरण न्याय प्रविष्ट आहे7. त्यामुळे इतरांचा डीपी आम्ही फायनल करू शकत नाही.
-
वास्तविक अडथळा: MSDA ने सखोल माहिती घेतल्यावर लक्षात आले की , गावातील केवळ 20% लोकांनीच अशा हरकती नोंदवलेल्या आहेत, आणि त्या देखील वैयक्तिक नफा नुकसानीच्या कारणामुळे आहेत. त्यात कोणतेही सामाजिक कारण नसून मिळणारा मोबदला हेच एकमेव कारण दिसते.
-
परिणाम: थोडक्यात 20% लोकांच्या स्वार्थासाठी इतर 80% शेतकरी भरडले जात आहेत. या मुठभर लोकांच्या कोर्ट कचेऱ्या वर्षानुवर्षे चालू राहणार आणि इतरांना डीपी फायनल न झाल्यामुळे कोणताही मोबदला मिळणार नाही, हा फार मोठा अन्याय आहे. शासनाकडे याबाबत कोणतेही सोल्युशन नाही.
MSDA चे उपाय आणि मागण्या
या समस्येवर MSDA ने शासनाला उपाय सुचवलेला आहे:
-
पार्ट डीपी फायनल करणे: ज्यांच्या हरकती आहेत असे 20% लोक सोडून इतर 80% लोकांचा पार्ट डीपी (Partial DP) फायनल करावा.
-
जलद मोजणी आणि सर्टिफिकेट: जागांची मोजणी करावी आणि मोजणी झाल्यापासून 48 तासात लोकांना त्याचे सर्टिफिकेट मिळावे.
-
यामुळे रखडलेली विकास कामे अतिशय वेगाने मार्गी लागतील, आर्थिक हलाखीतील शेतकऱ्यांना दिलासा मिळेल, आणि PMRDA ची विकास कामे मार्गी लावण्याची क्षमता वाढेल.
-
-
आरक्षण बदलासाठी गायरान जमीन: एखाद्या कुटुंबाची दोनच एकर जागा शिल्लक असेल आणि त्यावर नवीन डीपी मध्ये आरक्षण दाखवलं, तर ह्यामुळे त्या कुटुंबाची आर्थिक बाजू पूर्णपणे कोलमडू शकते. अशावेळी PMRDA ने सदर जागेपासून 500 मीटर अंतरावर असलेल्या मोकळ्या गायरान (Pasture) जमिनी ताब्यात घ्यावी. ही जमीन शासनाचीच असते, त्यावर इतर कोणाचाही अधिकार नसतो, त्यामुळे हे सहज शक्य आहे.
-
तालुका स्तरावर कार्यालये: पाच गुंठ्याचा प्लॉट सँक्शन करायचा तरी शेतकऱ्यांना पुणे किंवा पिंपरी चिंचवड येथील PMRDA च्या कार्यालयात खेटे मारावे लागतात, जे आर्थिकदृष्ट्या परवडणारे नसते. त्यामुळे MSDA ची मागणी आहे की PMRDA ची ऑफिसेस ही प्रत्येक तालुका स्तरावर असायला हवीत.
आपण सगळ्यांनी मिळून कष्ट घेतले, तर या जुलमी शासनाला आपले म्हणणे ऐकायला आपण नक्कीच भाग पाडू शकतो.
20% स्वार्थासाठी 80% शेतकरी भरडले! PMRDA डीपी रखडल्याने होणाऱ्या अन्यायावर MSDA चा ‘पार्ट डीपी’ उपाय


